Fot. NCI
Czy za raka trzustki mogą odpowiadać geny? Czy predyspozycje do tego nowotworu można odziedziczyć po rodzicach, albo po dziadkach? Czy rak jajnika u matki, albo rak prostaty u ojca mogą mieć wpływ na ryzyko zachorowania na raka trzustki? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań można znaleźć w najnowszym poradniku dla pacjentów "Znaczenie badań genetycznych w raku trzustki". Poradnik został opracowany przez dr n. med. Małgorzatę Stawicką-Niełacną z Katedry Genetyki Klinicznej i Patomorfologii Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Dynamiczny rozwój medycyny dostarcza nowych możliwości diagnostycznych i terapeutycznych chorób nowotworowych. Nieocenioną rolę w tym procesie pełnią badania genetyczne, które często umożliwiają zdefiniowanie charakteru choroby, jej podtypu, a przede wszystkim – wdrożenie personalizowanego leczenia.Rak trzustki jest nadal jednym z najgorzej rokujących nowotworów, a przyczyny jego rozwoju są tak naprawdę słabo poznane, dlatego tak ważne jest, aby bliscy osób chorych na raka trzustki byli objęci kontrolą w celach prewencyjnych i mieli świadomość możliwości dziedziczenia choroby.
- Poradnik jest odpowiedzią na potrzebę dostarczania wiarygodnych informacji pacjentom i ich rodzinom. Mamy nadzieję, że treści edukacyjne pomogą uporządkować i poszerzyć wiedzę na temat badań genetycznych w onkologii. To już drugi poradnik tego typu. Tym razem szczególną uwagę poświęciliśmy predyspozycjom genetycznym do raka trzustki, czyli dziedziczeniu - mówi Iga Rawicka Prezes Fundacji Europa Colon Polska.
Predyspozycje genetyczne do powstania raka trzustki, znaczenie badań genetycznych w podejmowaniu decyzji terapeutycznych, aktualne rekomendacje do badań genetycznych dla chorych, znaczenie poradnictwa genetycznego i zespołów interdyscyplinarnych – to główne zagadnienia uwzględnione w broszurze. Materiał dostarcza także informacji na temat profilaktyki i badań przesiewowych, które należy wykonać w przypadku predyspozycji do zachorowania na raka trzustki.
Rak trzustki a geny
Rak trzustki należy do tych nowotworów złośliwych, w których nadal nie ma skutecznych metod wczesnej diagnostyki ani skutecznej profilaktyki, a sama etiologia nowotworu, w tym podłoże genetyczne, nie jest do końca poznane[1].
– Obecnie w zaledwie około 20% przypadków rodzinnego występowania raka trzustki udaje się wskazać jednoznaczną przyczynę genetyczną zachorowania. Nawet w przypadku wykrycia predyspozycji genetycznej, w odniesieniu do raka trzustki nie ma ani metod przesiewowych skutecznego wykrywania wczesnych, gwarantujących wyleczenie stadiów choroby, ani metod prewencyjnych, które zapobiegają zachorowaniu lub istotnie obniżają ryzyko – tłumaczy dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna, Katedra Genetyki Klinicznej i Patomorfologii Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Genetyczne uwarunkowania raka trzustki możemy podzielić na trzy grupy:
Wszystkie nowotwory powstałe w wyniku tych trzech grup uwarunkowań różnią się możliwościami diagnostycznymi, rekomendacjami odnośnie profilaktyki oraz leczeniem[2].
Jedną z przyczyn ryzyka raka trzustki jest mutacja w genach BRCA, odpowiadająca również za dziedzicznego raka piersi, jajnika i prostaty. Termin „dziedziczny” dotyczy cech genetycznych przekazywanych przez członków rodziny z pokolenia na pokolenie. Posiadanie krewnego pierwszego (rodzice lub rodzeństwo) lub drugiego stopnia (wujowie, ciotki lub kuzyni) chorującego na raka trzustki zwiększa ryzyko jego wystąpienia. Oszacowano, że od 5 do 10% przypadków raka trzustki może mieć właśnie charakter rodzinny[3].
– Świadomość posiadania mutacji w genach jest kluczowe dla wdrożenia profilaktyki. Pamiętajmy o tym, że sama obecność uszkodzeń genetycznych odpowiedzialnych za predyspozycje do nowotworów nie jest równoznaczna z powstaniem nowotworu złośliwego, ale istotnie zwiększa ryzyko zachorowania. Wszyscy zdrowi nosiciele mutacji w genach BRCA powinni zostać objęci działaniami profilaktycznymi. – podkreśla dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna.
W Europie rak trzustki jest siódmym co do częstości występowania nowotworem i jest przyczyną zgonu ok. 70 000 ludzi rocznie[4]. Czynniki ryzyka podnoszą prawdopodobieństwo wystąpienia raka trzustki, ale nie są koniecznymi, ani wystarczającymi do jego bezpośredniego spowodowania. Do głównych, zidentyfikowanych dotąd, czynników należą: przewlekłe zapalenie trzustki, otyłość, palenie tytoniu, cukrzyca, wiek, nadużywanie alkoholu oraz geny.
Poradnik dla pacjentów Znaczenie badań genetycznych w raku trzustki został wydany dzięki grantowi edukacyjnemu firmy Astra Zeneca, przez Fundację im. Błażeja Rawickiego we współpracy z Fundacją Europa Colon Polska i jest dostępny na stronie Fundacji https://europacolonpolska.pl/znaczenie-badan-genetycznych-w-raku-trzustki. Firma nie miała wpływu na treść poradnika.
O raku trzustki[5]
Nowotwory trzustki rozpoznaje się rocznie u ponad 200 000 osób na świecie. Najwyższe ryzyko zachorowania notuje się głównie w krajach rozwiniętych: USA, krajach Europy Środkowej i Północnej, Australii i w Argentynie. Najniższe zagrożenie notuje się w krajach afrykańskich, Indiach, Iranie i Iraku. W Polsce szacuje się, że rocznie na raka trzustki zachoruje ponad 3400 osób – i kobiet, i mężczyzn, w większości po 50. roku życia.
Rak trzustki to choroba o niepomyślnych rokowaniach, której biologia nadal nie jest poznana, a liczba zgonów jest niemal równa liczbie zachorowań. Przeżycia pięcioletnie dotyczą zaledwie 8 – 9 proc. chorych. Z powodu braku specyficznych objawów choroby, nowotwór ten wykrywany jest najczęściej w postaci rozsianej lub zaawansowanej miejscowo. Większość chorych umiera w ciągu 18 miesięcy od momentu zdiagnozowania. Postęp w leczeniu raka trzustki w minionych 40 latach jest bardzo niewielki. Terapia wydłużająca życie w raku trzustki pozostaje ogromną niezaspokojoną potrzebą zdrowotną. Ze względu na agresywność choroby, szczególnie istotna byłaby możliwość kontroli choroby na jak najwcześniejszym etapie, w I linii leczenia.
W przypadku raka trzustki obecnie nie istnieje profilaktyka wtórna. Nie istnieją także skuteczne badania przesiewowe.
1] Źródło: Dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna, Znaczenie badań genetycznych w raku trzustkihttps://europacolonpolska.pl/znaczenie-badan-genetycznych-w-raku-trzustki/]
2] Źródło: Dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna, Znaczenie badań genetycznych w raku trzustki [Dostęp: 1 kwietnia 2022 r, https://europacolonpolska.pl/znaczenie-badan-genetycznych-w-raku-trzustki/]
3] Źródło: Europejskie Towarzystwo Onkologii Medycznej, Rak Trzustki – Poradnik Dla Pacjentów [Dostęp: 1 kwietnia 2022 r, https://europacolonpolska.pl/esmo-rak-trzustki-poradnik-dla-pacjentow-2/]
4] Źródło: Europejskie Towarzystwo Onkologii Medycznej, Rak Trzustki – Poradnik Dla Pacjentów [Dostęp: 1 kwietnia 2022 r, https://europacolonpolska.pl/esmo-rak-trzustki-poradnik-dla-pacjentow-2/]
5] Źródlo: http://onkologia.org.pl/nowotwory-trzustki-c25-c26/
Dynamiczny rozwój medycyny dostarcza nowych możliwości diagnostycznych i terapeutycznych chorób nowotworowych. Nieocenioną rolę w tym procesie pełnią badania genetyczne, które często umożliwiają zdefiniowanie charakteru choroby, jej podtypu, a przede wszystkim – wdrożenie personalizowanego leczenia.Rak trzustki jest nadal jednym z najgorzej rokujących nowotworów, a przyczyny jego rozwoju są tak naprawdę słabo poznane, dlatego tak ważne jest, aby bliscy osób chorych na raka trzustki byli objęci kontrolą w celach prewencyjnych i mieli świadomość możliwości dziedziczenia choroby.
- Poradnik jest odpowiedzią na potrzebę dostarczania wiarygodnych informacji pacjentom i ich rodzinom. Mamy nadzieję, że treści edukacyjne pomogą uporządkować i poszerzyć wiedzę na temat badań genetycznych w onkologii. To już drugi poradnik tego typu. Tym razem szczególną uwagę poświęciliśmy predyspozycjom genetycznym do raka trzustki, czyli dziedziczeniu - mówi Iga Rawicka Prezes Fundacji Europa Colon Polska.
Predyspozycje genetyczne do powstania raka trzustki, znaczenie badań genetycznych w podejmowaniu decyzji terapeutycznych, aktualne rekomendacje do badań genetycznych dla chorych, znaczenie poradnictwa genetycznego i zespołów interdyscyplinarnych – to główne zagadnienia uwzględnione w broszurze. Materiał dostarcza także informacji na temat profilaktyki i badań przesiewowych, które należy wykonać w przypadku predyspozycji do zachorowania na raka trzustki.
Rak trzustki a geny
Rak trzustki należy do tych nowotworów złośliwych, w których nadal nie ma skutecznych metod wczesnej diagnostyki ani skutecznej profilaktyki, a sama etiologia nowotworu, w tym podłoże genetyczne, nie jest do końca poznane[1].
– Obecnie w zaledwie około 20% przypadków rodzinnego występowania raka trzustki udaje się wskazać jednoznaczną przyczynę genetyczną zachorowania. Nawet w przypadku wykrycia predyspozycji genetycznej, w odniesieniu do raka trzustki nie ma ani metod przesiewowych skutecznego wykrywania wczesnych, gwarantujących wyleczenie stadiów choroby, ani metod prewencyjnych, które zapobiegają zachorowaniu lub istotnie obniżają ryzyko – tłumaczy dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna, Katedra Genetyki Klinicznej i Patomorfologii Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Genetyczne uwarunkowania raka trzustki możemy podzielić na trzy grupy:
- uwarunkowania związane z mutacjami w genach dla zespołów dziedzicznej predyspozycji do nowotworów,
- uwarunkowania związane z chorobami genetycznymi prowadzącymi do powstawania stanów zapalnych trzustki
- oraz uwarunkowania występujące rodzinnie.
Wszystkie nowotwory powstałe w wyniku tych trzech grup uwarunkowań różnią się możliwościami diagnostycznymi, rekomendacjami odnośnie profilaktyki oraz leczeniem[2].
Jedną z przyczyn ryzyka raka trzustki jest mutacja w genach BRCA, odpowiadająca również za dziedzicznego raka piersi, jajnika i prostaty. Termin „dziedziczny” dotyczy cech genetycznych przekazywanych przez członków rodziny z pokolenia na pokolenie. Posiadanie krewnego pierwszego (rodzice lub rodzeństwo) lub drugiego stopnia (wujowie, ciotki lub kuzyni) chorującego na raka trzustki zwiększa ryzyko jego wystąpienia. Oszacowano, że od 5 do 10% przypadków raka trzustki może mieć właśnie charakter rodzinny[3].
– Świadomość posiadania mutacji w genach jest kluczowe dla wdrożenia profilaktyki. Pamiętajmy o tym, że sama obecność uszkodzeń genetycznych odpowiedzialnych za predyspozycje do nowotworów nie jest równoznaczna z powstaniem nowotworu złośliwego, ale istotnie zwiększa ryzyko zachorowania. Wszyscy zdrowi nosiciele mutacji w genach BRCA powinni zostać objęci działaniami profilaktycznymi. – podkreśla dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna.
W Europie rak trzustki jest siódmym co do częstości występowania nowotworem i jest przyczyną zgonu ok. 70 000 ludzi rocznie[4]. Czynniki ryzyka podnoszą prawdopodobieństwo wystąpienia raka trzustki, ale nie są koniecznymi, ani wystarczającymi do jego bezpośredniego spowodowania. Do głównych, zidentyfikowanych dotąd, czynników należą: przewlekłe zapalenie trzustki, otyłość, palenie tytoniu, cukrzyca, wiek, nadużywanie alkoholu oraz geny.
Poradnik dla pacjentów Znaczenie badań genetycznych w raku trzustki został wydany dzięki grantowi edukacyjnemu firmy Astra Zeneca, przez Fundację im. Błażeja Rawickiego we współpracy z Fundacją Europa Colon Polska i jest dostępny na stronie Fundacji https://europacolonpolska.pl/znaczenie-badan-genetycznych-w-raku-trzustki. Firma nie miała wpływu na treść poradnika.
O raku trzustki[5]
Nowotwory trzustki rozpoznaje się rocznie u ponad 200 000 osób na świecie. Najwyższe ryzyko zachorowania notuje się głównie w krajach rozwiniętych: USA, krajach Europy Środkowej i Północnej, Australii i w Argentynie. Najniższe zagrożenie notuje się w krajach afrykańskich, Indiach, Iranie i Iraku. W Polsce szacuje się, że rocznie na raka trzustki zachoruje ponad 3400 osób – i kobiet, i mężczyzn, w większości po 50. roku życia.
Rak trzustki to choroba o niepomyślnych rokowaniach, której biologia nadal nie jest poznana, a liczba zgonów jest niemal równa liczbie zachorowań. Przeżycia pięcioletnie dotyczą zaledwie 8 – 9 proc. chorych. Z powodu braku specyficznych objawów choroby, nowotwór ten wykrywany jest najczęściej w postaci rozsianej lub zaawansowanej miejscowo. Większość chorych umiera w ciągu 18 miesięcy od momentu zdiagnozowania. Postęp w leczeniu raka trzustki w minionych 40 latach jest bardzo niewielki. Terapia wydłużająca życie w raku trzustki pozostaje ogromną niezaspokojoną potrzebą zdrowotną. Ze względu na agresywność choroby, szczególnie istotna byłaby możliwość kontroli choroby na jak najwcześniejszym etapie, w I linii leczenia.
W przypadku raka trzustki obecnie nie istnieje profilaktyka wtórna. Nie istnieją także skuteczne badania przesiewowe.
1] Źródło: Dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna, Znaczenie badań genetycznych w raku trzustkihttps://europacolonpolska.pl/znaczenie-badan-genetycznych-w-raku-trzustki/]
2] Źródło: Dr n. med. Małgorzata Stawicka-Niełacna, Znaczenie badań genetycznych w raku trzustki [Dostęp: 1 kwietnia 2022 r, https://europacolonpolska.pl/znaczenie-badan-genetycznych-w-raku-trzustki/]
3] Źródło: Europejskie Towarzystwo Onkologii Medycznej, Rak Trzustki – Poradnik Dla Pacjentów [Dostęp: 1 kwietnia 2022 r, https://europacolonpolska.pl/esmo-rak-trzustki-poradnik-dla-pacjentow-2/]
4] Źródło: Europejskie Towarzystwo Onkologii Medycznej, Rak Trzustki – Poradnik Dla Pacjentów [Dostęp: 1 kwietnia 2022 r, https://europacolonpolska.pl/esmo-rak-trzustki-poradnik-dla-pacjentow-2/]
5] Źródlo: http://onkologia.org.pl/nowotwory-trzustki-c25-c26/
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Genetyka wspiera diagnostykę oraz leczenie onkologiczne. 25 kwietnia – Międzynarodowy Dzień DNA
- Największe rozszerzenie listy refundacyjnej od 2012 roku. Pozytywne zmiany dla chorych na RZS, pacjentów onkologicznych i diabetyków
- Praca personelu medycznego pełna wyzwań. Co nowego wiemy po inauguracyjnym posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. zawodów medycznych i terapeutycznych?
- Kamizelka defibrylująca dla pacjentów po zawale serca – czasowe zabezpieczenie przed NZS
- Nie każdy ma dostęp do zaktualizowanej szczepionki przeciw COVID-19!
- Mapowanie bliskiego pola: lepsza identyfikacja impulsów to skuteczniejsze leczenie arytmii
- Dzieci od 12. roku życia chorujące na czerniaka z dostępem do pierwszej, refundowanej immunoterapii
- Prewencja NZS u pacjentów po zawale serca – aktualne potrzeby i możliwości kliniczne
- Utrudnienia w szczepieniu przeciw COVID-19 dla dzieci, młodzieży i kobiet w ciąży
- Mamy 20. gospodarkę świata, a na profilaktykę w postaci szczepień wydajemy ok. 3 euro na obywatela
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
