Chirurg naczyniowy. Żylaki. Kompresoterapia. Obrzęki limfatyczne
PORADNIK MEDYCZNY. CHIRURG NACZYNIOWY
Obrzęk limfatyczny (lymphoedema) jest to nagromadzanie się chłonki (limfa - tkanka płynna, składająca się z osocza i elementów komórkowych) w tkance podskórnej wynikające z niewydolności układu limfatycznego (chłonnego) odpowiedzialnego m.in. za odporność organizmu, które prowadzi do narastania obrzęku palców, grzbietu stopy, podudzia lub uda z towarzyszącym często stanem zapalnym skóry.
Współczesny styl życia - długotrwała pozycja siedząca, brak ruchu, nadwaga, leki hormonalne - prowadzi coraz częściej do objawów choroby żylnej (popularnie zwanej żylakami), która dotyczy prawie 50% populacji w wieku 45-74 lat. Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej za pomocą opatrunków uciskowych (presoterapia) jest znane od ponad 130 lat. Stosuje się w tym celu materiały o kontrolowanym stopniu kompresji, które mają za zadanie zmniejszyć dolegliwości u chorych, jak również - stosowane przez zdrowe osoby - stanowić profilaktykę choroby żylnej.

Wskazania do stosowania kompresoterapii:
- Pierwotne i wtórne żylaki
- Żylaki u ciężarnych
- W zapaleniu żył powierzchownych
- Jako terapia uzupełniająca w leczeniu zakrzepicy żył głębokich
- W zespole pozakrzepowym
- Obrzękach u ciężarnych
- Obrzękach pooperacyjnych
- Obrzękach limfatycznych
- W obrzękach powstających w następstwie unieruchomienia (na przykład przy niedowładach)
- Profilaktyce przeciwzakrzepowej
- Jako zabieg uzupełniający w skleroterapii i po operacjach na układzie żylnym
Przeciwwskazania:
- Zaawansowana miażdżyca naczyń obwodowych
- Zdekompresowana niewydolność krążenia
- Przebyte stany zapalne pochodzenia bakteryjnego - do 3-ch miesięcy od chwili ustąpienia objawów
- Uczulenia na rodzaj materiału
- Zaawansowana neuropatia cukrzycowa
Ważne: Doświadczenia wykazały, że tylko indywidualnie dopasowane pończochy mogą w pełni wykorzystać efekt kompresoterapii przy jednoczesnym ograniczeniu powikłań. Dokładne dopasowanie pończoch lub podkolanówek jest podstawą.
Oto kilka podstawowych reguł dopasowania:
- Pomiar powinien odbywać się w pozycji stojącej
- Nie należy dokonywać pomiaru nogi obrzękniętej, należy usunąć obrzęki przynajmniej częściowo
- Pomiar powinno dokonywać się w godzinach porannych, po całonocnym odpoczynku
- Do pomiaru najlepiej przyjść z założoną opaską elastyczną
- Przy dużych obrzękach można zastosować kurację środkami moczopędnymi
- Zastarzałe obrzęki można zmniejszyć poprzez zastosowanie specjalistycznego aparatu do masażu limfatycznego wstępującego

Klasyfikacja obrzęku limfatycznego
Obrzęk limfatyczny kończyn dolnych (klasyfikacja wg Brunnera):
- I stopień - łagodny obrzęk obejmujący stopę i podudzie, występujący pod koniec dnia, ustępujący samoistnie po uniesieniu kończyny.
- II stopień - całodzienny obrzęk ustępujący samoistnie po nocy, z dodatnim objawem Stemmera (pogrubienie fałdów skórnych nad drugim palcem stopy, trudna w uniesieniu skóra).
- III stopień - stały obrzęk, nie ustępujący po elewacji kończyny.
- IV stopień - stały obrzęk zniekształcający kończynę, dość często powikłany zmianami zapalnymi skóry (róża, wyprysk, przetoki limfatyczne).
- V stopień - słoniowacizna - olbrzymi obrzęk zniekształcający kończynę z pogrubieniem skóry, zmianami mięśniowymi (dystrofia), upośledzający funkcję kończyny.
Wyroby uciskowe produkowane są w czterech kategoriach ucisku:
I - (20-30 mmHg) stosowane są w I stopniu obrzęku limfatycznego,
II - (30-40 mmHg) stosowane są w II i III stopniu obrzęku,
III - (40-50 mmHg) stosowane są w III i IV stopniu obrzęku,
IV - (50-60 mmHg) stosowane są w IV i V stopniu obrzęku.
Doboru odpowiedniej kategorii ucisku podkolanówek lub pończoch przeciwżylakowych powinien dokonywać lekarz-specjalista na podstawie precyzyjnych pomiarów nóg.
Wszystkich zainteresowanych m.in. tematyką profilaktyki przeciwobrzękowej i przeciwzakrzepowej, a także sposobami leczenia żylaków zapraszamy do lektury artykułów na stronie: www.poradnianaczyniowa.com.
lek. med. Ryszard Zając, Piotr Paweł Karbowniczek, ZdroweMiasto.PL, 01.02.2006
* * *
Warto wiedzieć:
Żylaki - trwałe poszerzenie żył powierzchownych - żyły są poskręcane, z workowatym poszerzeniem lub wrzecionowatym wydłużeniem z niewydolnością zastawek żył powierzchownych i przeszywających. Prawidłowo funkcjonujące zastawki (elastyczne struktury wewnątrz żyły) nie pozwalają na cofanie się krwi żylnej na obwód. Niewydolność zastawek powoduje odwrócenie kierunku przepływu krwi - tzw. refluks (zaburzenie odpływu, zastój krwi, wzrost ciśnienia). Układ żył: żyły powierzchowne (w skórze i pod skórą), żyły głębokie (w mięśniach), żyły przeszywające (łączące). (ppk)
|